رشته مهندسی هسته ای به علم فرآیندهای هسته ای و استفاده از آنها در طراحی و توسعه فناوری های مختلف و همچنین تولید برق هسته ای می پردازد. کاربردهای این رشته در طراحی، ساخت و نگهداری دانش مهندسی نیروگاه های هسته ای، تشخیص انواع بیماری ها، یافتن روش ها و راه های درمانی، توسعه لیزرها، رسانه ها و بسیاری موارد دیگر است. در واقع این رشته متمرکز بر تولید و بکارگیری انرژی هسته ای است.
هدف رشته مهندسی هسته ای آموزش علوم مربوط به فناوری های هسته ای و ارتقای بکارگیری و استفاده از منافع این فناوریها در حوزههای مختلف، افزایش توانایی ها و مهارت های طراحی، بهینه سازی، راه اندازی و نگهداری تجهیزات و فناوری های هسته ای است.
رشته مهندسی هسته ای در حال حاضر در دوره های تحصیلات تکمیلی یعنی کارشناسی ارشد و دکترا دانشجو میپذیرد. البته در سالهای گذشته در گرایش های پرتوپزشکی و راکتور دانشگاههای ایران در دوره کارشناسی نیز پذیرش داشتند. البته دانشگاه آزاد واحد علوم وتحقیقات دوره کارشناسی این رشته را برای اولین بار برگزار نمود. دانشگاه صنعتی شریف، امیر کبیر، شهید بهشتی و نیز دانشگاه شیراز در مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشجو میپذیرند.
رشته مهندسی هسته ای در دو دانشگاه معتبر جهان یعنی دانشگاه برکلی و دانشگاه MIT علاوه بر ارشد و دکتری، در دوره کارشناسی نیز در گرایشهای پرتو پزشکی، راکتور و مهندسی پسماندازی هستهای ارائه میشود.
فارغ التحصیلان کارشناسی رشتههای برق، شیمی، مکانیک، مواد و یا فیزیک میتوانند در دوره ارشد و دکترای رشته مهندسی هسته ای شرکت کنند. برای موفقیت در این رشته فرد باید در ریاضیات، زیستشناسی، شیمی و فیزیک، حساب دیفرانسیل و انتگرال و مباحث آمار و احتمال قوی باشد.
فارغ التحصیلان رشته مهندسی هسته ای مسئولیت ها و وظایف زیر را برعهده دارند:
در جدول زیر واحدهای درسی رشته مهندسی هسته ای دوره کارشناسی آورده شده است:
دروس پایه |
دروس اصلی |
دروس تخصصی |
دروس اختیاری |
ریاضی عمومی 1و2 معادلات دیفرانسیل مبانی کامپیوتر شیمی عمومی 1 و آزمایشگاه فیزیک عمومی 1و2 آزمایشگاه فیزیک 1و2 |
ریاضی مهندسی نقشه کشی صنعتی مقدمه ای بر علوم و تکنولوژی هسته ای فیزیک مدرن و کوانتوم ترمودینامیک مهندسی مبانی مهندسی برق آزمایشگاه مبانی مهندسی برق جبر خطی فیزیک هسته ای 1 آزمایشگاه فیزیک هسته ای 1 آزمایشگاه فیزیک مدرن و کوانتوم الکترومغناطیس الکترونیک 1 آزمایشگاه الکترونیک 1 مکانیک سیالات انتقال حرارت و آزمایشگاه مکانیک آماری محاسبات عددی مقدمه ای بر علم مواد هسته ای کارآموزی |
مهندسی هسته ای حفاظت در برابر پرتوها زبان تخصصی مقدمه ای بر تئوری راکتورهای هسته ای آشکارسازی و سیستم های اندازه گیری هسته ای و آزمایشگاه مواد هسته ای سیستم های کنترل خطی ایمنی راکتورهای هسته ای مهندسی نیروگاه های هسته ای مقدمه ای بر همجوشی کنترل شده آشنایی با مونت کارلو و کدهای هسته ای جنبه های زیست محیطی علوم هسته ای پروژه |
شبیه سازی عددی در انتقال تابش مقدمه ای بر رادیو ایزوتوپها و رادیو داروها مدیریت پسمانداری هسته ای فیزیک هسته ای 2 شیمی آلی آزمایشگاه شیمی آلی کارآفرینی عمومی
|
در ادامه به معرفی گرایش های رشته مهندسی هسته ای میپردازیم. از آنجا که این رشته از میان داوطلبان رشته های مختلف دانشجو میپذیرد، در هر ترم دروس جبرانی در نظر گرفته شده است.
راکتور هسته ای دستگاهی برای انجام عملیات کنترل شده فرایند شکافت هسته ای است. انرژی حاصل از این عملیات در بخار کردن آب و راه اندازی توربینهای بخار ژنراتورهای الکتریکی و حتی ایجاد نیروی محرکه مورد نیاز برای جابجایی ناوها و زیردریایی های اتمی بکار گرفته میشود. در این گرایش از رشته مهندسی هسته ای به این موارد پرداخته میشود.
دروس جبرانی |
دروس تخصصی |
دروس اختیاری |
فیزیک هستهای آزمایشگاه فیزیک هستهای اصول ترموهیدرولیک |
فیزیک بهداشت فیزیک راکتور انتقال حرارت هستهای تکنولوژی نیروگاههای هستهای |
تکنولوژی نیروگاه های هسته ای جریان های دوفازی محاسبات عددی پیشرفته حفاظ سازی (شیلدینگ) فیزیک راکتورهای سریع زاینده ایمنی راکتورهای هسته ای فیزیک راکتور پیشرفته مواد هسته ای 1 و 2 چرخه سوخت 1 و 2 فیزیک راکتورهای گداخت 1 و 2 مباحث پیشرفته در مواد مباحث پیشرفته در ایمنی و حفاظت هسته ای مباحث پیشرفته در مهندسی راکتور مباحث پیشرفته در راکتورهای گداخت مدیریت سوخت اقتصاد انرژی هسته ای کاربرد روش مونت کارلو در محاسبات هسته ای دینامیک راکتورها |
در این گرایش از رشته مهندسی هسته ای همانطور که در سایت ویکی پدیا آمده است، به مطالعه و بررسی چرخه سوخت هسته ای پرداخته میشود. این چرخه شامل مراحل کشف، برداشت، بکارگیری و دفع و بازیافت سوخت هسته ای میشود. موادی که برای تولید انرژی هسته ای بکار گرفته میشود مانند اورانیوم و پلوتونیوم، همان سوخت هسته ای است. البته خروجی های فرایند همجوشی مثل دوتریوم و تریتیوم و هلیوم نیز به عنوان سوخت هسته ای استفاده میشوند.
دروس جبرانی |
دروس تخصصی |
دروس اختیاری |
فیزیک هسته ای شیمی عملیات چرخه سوخت اصول ترموهیدرولیک |
فیزیک بهداشت فیزیک راکتور انواع سوخت و مواد ساختمانی راکتورها پس از تابشدهی مواد هستهای چرخه سوخت |
تکنولوژی نیروگاه های هسته ای جریان های دوفازی محاسبات عددی پیشرفته حفاظ سازی (شیلدینگ) فیزیک راکتورهای سریع زاینده ایمنی راکتورهای هسته ای فیزیک راکتور پیشرفته فیزیک راکتور 2 مواد هسته ای 1 و 2 چرخه سوخت 1 و 2 فیزیک راکتورهای گداخت 1 و 2 مباحث پیشرفته در مواد مباحث پیشرفته در ایمنی و حفاظت هسته ای مباحث پیشرفته در مهندسی راکتور مباحث پیشرفته در راکتورهای گداخت مدیریت سوخت اقتصاد انرژی هسته ای کاربرد روش مونت کارلو در محاسبات هسته ای دینامیک راکتورها |
این گرایش از رشته مهندسی هسته ای بر بکارگیری انرژی هسته ای در علوم پزشکی تمرکز دارد. شناسایی و بهبود انواع بیماری با کمک رادیوایزوتوپ ها، رادیوداروها، انواع لیزر، پرتوپزشکی و تصویرگر پزشکی در این گرایش قرار میگیرد. استفاده از تکنیک های هسته ای در مهندسی ژنتیک کاربرد برجسته این گرایش است. رشته مهندسی پرتوپزشکی انجام فرایند های درمانی با بکارگیری پرتوها است.
در این گرایش از رشته مهندسی هسته ای واحد کارآموزی در نظر گرفته شده است که دانشجو باید در بیمارستان های با تجهیزات پزشکی هسته ای آن را بگذراند.
دروس جبرانی |
دروس تخصصی |
دروس اختیاری |
فیزیک هسته ای آناتومی فیزیولوژی |
فیزیک بهداشت دستگاههای پرتوپزشکی آشکارسازی و دزیمتری حفاظ سازی در پرتوپزشکی |
طراحی و محاسبه دوز در پرتودرمانی ابزار دقیق مهندسی پرتوپزشکی سیستمهای تصویرگر پزشکی شتاب دهندهها و کاربرد آنها در پزشکی الکترونیک هسته ای رادیوایزوتوپ ها و کاربرد آنها |
این گرایش از رشته مهندسی هسته ای علم بکارگیری تجهیزات الکترونیک هسته ای، دستگاه های تولید کننده پرتوها شامل ذرات باردار، فوتون و نوترون، شناسایی پارامترهای صنعتی با کمک چشمه های پرتوزا است.
دروس جبرانی |
دروس تخصصی |
دروس اختیاری |
فیزیک هسته ای آزمایشگاه فیزیک هسته ای |
فیزیک بهداشت دستگاههای مولد پرتو کاربردهای صنعتی رادیوایزوتوپ ها آشکارسازی تابشهای هسته ای. |
الکترونیک هسته ای حفاظ سازی فناوری خلاء محاسبات عددی پیشرفته روش های آنالیز هسته ای آشکارسازی تابش های هسته ای 1 دستگاه های مولد پرتو مباحث پیشرفته در کاربرد پرتوها محاسبات ترابرد پرتوها شتاب دهنده 1 و 2 سیستمهای تصویرگر پزشکی پرتودهی مواد غذایی و کشاورزی هستهای چشمههای یونی طراحی هدف های هسته ای دستگاههای مولد پرتو تستهای غیر مخرب دزیمتری پرتوها کدهای محاسبات هسته ای |
این گرایش از رشته مهندسی هسته ای به فرایندهای گداخت هسته ای میپردازد. گداخت هسته ای در واقع نقطه مقابل شکافت هسته ای است. در این فرآیند برای تولید هسته های سنگین تر، هستههای سبکتر مثل هیدروژن و تریتیوم همجوشی داده میشوند که نتیجه آن تولید انرژی است.
دروس جبرانی |
دروس تخصصی |
دروس اختیاری |
فیزیک هسته ای آزمایشگاه فیزیک هسته ای الکترومغناطیس مهندسی مبانی مهندسی هسته ای |
مهندسی گداخت هسته ای توکامک ماشین مولد گداخت هستهای آزمایشگاههای گداخت هستهای ریاضیات مهندسی پیشرفته. |
حفاظت در برابر اشعه گداخت هسته ای فیزیک و مهندسی پلاسما 1 و 2 اصول پلاسمای آماری مگنتوئیدرودینامیک مبانی طراحی راکتورهای گداخت هسته ای ماشین های مولد پلاسمای کانونی آزمایشگاه گداخت هسته ای 2 کاربردهای صنعتی پلاسما لیزر و کاربردهای آن در گداخت هستهای برنامه ریزی و مدلسازی انرژی مباحث ویژه در مهندسی گداخت هسته ای مباحث ویژه در مهندسی پلاسما شبیه سازی و مدلسازی و کاربرد آن در گداخت هسته ای ابزارهای آشکارسازی و تشخیصی 1و2 سوخت گداخت هسته ای |
انرژِی های تجدیدپذیر توانایی برگشت دوباره به طبیعت را دارند. (باد، خورشید، برق آبی، هیدروژن و ....). از آنجا که انرژی های تجدیدناپذیر در حال تمام شدن هستند، منابع تجدیدپذیر اهمیت پیدا میکنند. این گرایش از رشته مهندسی هسته ای دانش جدید و روبه گسترشی است و به دنبال تلاش برای بکارگیری انرژی های برگشتپذیر در صنایع و حوزه های مختلف است.
طراحی و توسعه سیستم های انرژی، ممیزی انرژی، ذخیره و نگهداری انرژی و جلوگیری از آلودگیها و آسیب های محیطی، مدیریت صحیح منابع و مصارف در این گرایش جای دارد. هدف اصلی گرایش از رشته مهندسی هسته ای اقدامات پژوهشی و آموزشی در حوزه انرژی های جدید و بکارگیری آنها در ابعاد مختلف زندگی است.
دروس اجباری |
دروس اختیاری |
مبانی انرژیهای تجدیدپذیر1 و 2 آمار کاربردی و ریاضیات طراحی سیستمهای انرژی انرژی و محیط زیست آزمایشگاه اندازهگیری و انرژی سنجی |
تحلیل سیستمها و ممیزی انرژی انرژی خورشیدی (مبانی و کاربردها) انرژی هستهای (مبانی و کاربردها) انرژی بادی (مبانی و کاربردها) انرژی آبی (مبانی و کاربردها) انرژی بیوماس و بیوگاز (مبانی و کاربردها) انرژی بیوانرژی (مبانی و کاربردها) انرژی هیدروژن و پیلهای سوختی منابع و مصارف انرژی مدیریت و اقتصاد انرژی |
فارغ التحصیلان گرایش پرتوپزشکی میتوانند در بیمارستان های با تجهیزات پزشکی هسته ای مشغول شوند، این درحالی است که سایر گرایش های رشته مهندسی هسته ای فقط در مناطق محدودی مانند نیروگاه های اتمی امکان کار و فعالیت دارند. البته تنوع فرصت های شغلی این رشته بالاست. فارغ التحصیلان میتوانند در صنایع دفاعی مانند ساخت زیردریایی های هسته ای، صنایع تولید برق هسته ای، صنایع کشاورزی و غذایی فعالیت داشته باشند.
مراکزی که این افراد را جذب و استخدام میکنند شامل موارد زیر است:
میزان درآمد رشته مهندسی هسته ای چندان مشخص نیست. در صورت استخدام در بخشهای دولتی براساس قانون مدیریت خدمات کشوری درآمد افراد مشخص میشود. در بخش های خصوصی نیز براساس عواملی مانند تحصیلات، سوابق کاری و نوع کار و صنعت، درآمد شاغلان این حوزه متفاوت میشود.
سال۲۰۱۰ میانگین درآمد سالانه رشته مهندسی هسته ای در کشور آمریکا ۹۹.۹۲۰ دلار بوده، این درحالی است که درآمد سالانه مهندسان دیگر۸۳.۳۴۰ دلار و دیگر شغلها۳۳.۸۴۰ دلار بوده است. همچنین میانگین درآمد سالانه در سال ۲۰۱۳، ۱۰۲.۱۰۰ دلار بوده است.
میانگین درآمد سالانه رشته مهندسی هسته ای در انگلستان برای کسانی که به تازگی وارد بازار کار شده اند مبلغی بین۳۱.۰۰۰ تا۳۸.۰۰۰ دلار و برای شاغلین با تجربه کاری چیزی بین۴۵.۰۰۰ تا۷۵.۰۰۰ دلار است.
در صورتی که در مورد رشته های دانشگاهی سوالات و موضوعاتی دارید که قابل بحث هستند، میتوانید با برقراری ارتباط با کارشناسان سایت مهرگان ورک پاسخ های مناسبی برای سوالات خود دریافت نمایید.
اهمیت قابل توجهی که رشته های دانشگاهی برای داوطلبان کنکور دارد، تیم مهرگان ورک را برآن داشته تا مجموعه کامل و دقیقی از اطلاعات رشته های دانشگاهی برای علاقمندان و داوطلبان ورود به دانشگاه را فراهم نماید و در اختیار همگان قرار دهد.