رشته مهندسی نفت به طراحی، توسعه و بهینه‌سازی روش‌ها و تکنیک‌های استخراج و برداشت نفت و گاز می‌پردازد. نوآوری جز جدانشدنی این رشته است. رشته مهندسی نفت کاری تیمی و خلاق است و به دنبال بهبود وگسترش روش‌های استخراج و بهره‌برداری از مخازن نفتی است. مهندسی شیمی، مکانیک و عمران ارتباط و شباهت زیادی با این رشته دارند. بررسی، تحلیل و شبیه‌سازی داده‌های اکتشافی مربوط به مخزن، همچنین عملیات خطوط حفاری و برداشت مناطق نفتی جایی است که رشته مهندسی نفت وارد می‌شود. این رشته را باید علم اکتشاف و بهره‌برداری منابع نفت و گاز و انتقال آن‌ها به لایه بیرونی زمین دانست. به‌دلیل تغییر دیدگاه‌های سرمایه‌ای نسبت به منابع انرژی، دانشگاه‌هایی مانند استنفورد و کالیفرنیا رشته مهندسی نفت را مهندسی منابع انرژی نامیده‌اند. باید گفت هدف مهندسان نفت اکتشاف راه‌هایی برای به حداکثر رساندن میزان بیشترین میزان استخراج و بهره‌برداری و به حداقل رساندن آسیب‌ها و تهدیدهای زیست محیطی است.
.jpg "رشته مهندسی نفت")
دوره کارشناسی رشته مهندسی نفت 4 ساله است که باید طی آن دانشجویان 140 واحد درسی را بگذرانند. تعداد واحدهای درسی دوره کارشناسی این رشته شامل موارد زیر است:
دروس رشته مهندسی نفت دوران تحصیل در دوره کارشناسی شامل جداول زیر است:
|
دروس مشترک در گرایشهای مختلف مهندسی نفت |
|
ریاضی عمومی معادلات دیفرانسیل ریاضیات مهندسی شیمی عمومی شیمی آلی فیزیک برنامه‌نویسی کامپیوتر زمین‌شناسی عمومی موازنه انرژی و مواد استاتیک و مقاومت مصالح ترمودینامیک مکانیک سیالات انتقال حرارت کنترل فرآیندها زمین‌شناسی نفت مبانی فرآیندهای صنایع نفت خواص سنگ‌های مخزن خواص سیالات مخزن کارگاه عمومی کاربرد ریاضیات در مهندسی شیمی مبانی چاه آزمایی نمودارگیری چاه مهندسی مخازن زمین‌شناسی ساختمان |
|
دروس تخصصی گرایش مهندسی اکتشاف |
|
ژئوفیزیک ژئوشیمی آلی (نفت) تخمین و ارزیابی ذخایر نفتی زمین‌شناسی ایران و مناطق همجوار روش‌های افزایش برداشت از مخازن عملیات زمین‌شناسی ایران مهندسی مخازن نفت میکروپالئونتولوژی اصول حفاری گل حفاری و سیمانکاری چاه‌ها زمین‌شناسی نفت، چاه‌نگاری زمین‌شناسی مهندسی زمین ساخت مکانیک محیط‌های ناپیوسته سنگی زمین‌شناسی مناطق دریایی زمین‌شناسی عمومی سنگ‌شناسی (رسوبی ـ آذرین و دگرگونی) کانی‌شناسی برداشت زمین‌شناسی زمین‌شناسی ساختمانی فتوژئولوژی و سنجش از راه دور پتروفیزیک مکانیک سیالات فسیا‌شناسی(دیرینه‌شناسی) رسوب شناسی چینه شناسی بررسی فنی ـ اقتصادی مبانی مهندسی نفت زمین‌شناسی زیرزمینی |
گرایشهای کارشناسی رشته مهندسی نفت
گرایشهای دوره کارشناسی رشته مهندسی نفت عبارتند از:
فعالیت‌های این گرایش از رشته مهندسی نفت شامل طراحی تجهیزات و انجام عملیات حفاری، تحلیل و بررسی اثرات مخرب فناوری بر محیط زیست به منظور جلوگیری از آسیب محیط زیست و کاهش هزینه‌های حفاری و افزایش کارایی تجهیزات و عملیات حفاری است.
|
دروس تخصصی گرایش مهندسی حفاری |
|
مبانی مهندسی برق دینامیک مهندسی حفاری سیمان حفاری گل حفاری مهندسی حفاری پیشرفته اسیدکاری در عملیات |
این گرایش از رشته مهندسی نفت به بهینه‌سازی استخراج و تولید نفت و گاز از طریق تشخیص درست محل مخازن نفتی، طراحی و اجرای راهه‌های افزایش میزان نفت استخراج شده، تشخیص میزان نفت و گاز در اعماق مشخص شده زمین، تعیین میزان نفت و گاز در دسترس، تعیین سرعت حفاری و برداشت از مخازن نفت و گاز، بررسی فشار، دما و عمق مخازن می‌پردازد.
|
دروس تخصصی گرایش مهندسی مخازن نفت |
|
مکانیک سیالات دو فازی انتقال جرم ترمودینامیک مهندسی مخازن مطالعات مخازن عملیات بهره‌برداری روش‌های افزایش و برداشت مخازن مدیریت و صیانت از مخازن |
.jpg "رشته مهندسی نفت")
بدلیل بهره‌برداری های انجام شده سطح مخازن نفتی کاهش پیدا کرده و بنابراین منابع نفتی به سطح زمین نزدیک نیستند، این مساله نیز به مهندسان بهره‌ببرداری را ضروری می‌کند.
|
دروس تخصصی گرایش مهندسی بهره‌برداری از منابع نفت |
|
مکانیک سیالات دوفازی اصول ژئوفیزیک اکتشافی مهندسی مخازن مهندسی حفاری عملیات بهره‌برداری روش‌های افزایش و برداشت از مخازن تخمین مخازن در چاه‌های اکتشافی آزمایشگاه نفت |
.jpg "رشته مهنسی نفت")
این گرایش از رشته مهندسی نفت مطالعه و تحلیل چگونگی تشکیل هیدروکربنها، شناسایی لایه‌های حاوی نفت، ایجاد نقشه‌های توپوگرافی، مطالعه گسل‌ها اختصاص دارد.
|
دروس تخصصی گرایش اکتشاف نفت |
|
ژئوفیزیک 1 و آزمایشگاه ژئوفیزیک 2 ژئوشیمی آلی (نفت) و آزمایشگاه تخمین و ارزیابی مخازن زمین شناسی ایران و مناطق همجوار عملیات زمین شناسی ایران مهندسی مخازن 1 مبانی مهندسی حفاری زمین شناسی نفت نمودارگیری چاه زمین شناسی مهندسی زمین ساخت مکانیک سنگ و آزمایشگاه مدل‌های رسوبی اکتشافی |
دروس کاربردی و مهم دوره دبیرستان در رشته مهندسی نفت در جدول زیر آمده است:
|
درس |
مباحث مهم |
|
شیمی |
ترمودینامیک شیمیایی، خواص گازها و اسیدها و بازها |
|
ریاضی |
مشتق، انتگرال، توابع مثلثاتی، آمار و احتمال، بیشینه و کمینه توابع |
|
زمین‌شناسی |
منابع معدنی و ذخایر انرژی، فرایندهای آذرین درونی و رسوبی، زمین‌شناسی، گسل، کانی‌شناسی |
|
فیزیک |
توان، تبدیل واحدها، چگالی، دینامیک، دما و گرما، نقطه جوش و انجماد |
|
زبان انگلیسی |
به دلیل نبود منابع غنی فارسی |
مهمترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی نفت را در جدول زیر می‌بینید.
|
مشترک بین تمامی گرایش‌ها |
مخازن و بهره‌برداری منابع نفت و حفاری |
اکتشاف نفت |
|
ریاضی ۱ و ۲ معادلات دیفرانسیل شیمی عمومی ۱ زمین‌شناسی عمومی |
ترمودینامیک مکانیک سیالات انتقال حرارت خواص سنگ‌های مخزن خواص سیالات مخزن زمین‌شناسی ساختمانی |
مکانیک سیالات خواص سنگ خواص سیالات کانی شناسی بلورشناسی زمین‌شناسی ساختمانی رسوب‌ششناسی چینه شناسی |
قبل از انتخاب رشته مهندسی نفت از سایت سنجش، دانستن فرصت های شغلی این رشته حائز اهمیت است. فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی نفت در شرکت‌های تولیدی نفت مانند شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، شرکت نفت فلات قاره ایران و شرکت پایانه‌های نفتی ایران؛ همچنین در شرکت‌های غیرصنعتی مانند صنایع پتروشیمی، پخش فرآورده‌های نفتی و پالایشگاه نفت و گاز؛ شرکت‌های حوزه تجارت انرژی و بازرگانی خارجی می‌توانند به فعالیت مشغول شوند.
.jpg "رشته مهندسی نفت")
فرصت‌های شغلی رشته مهندسی نفت شغل‌های به شدت پردرآمد و فراهم‌کننده زندگی مرفه برای افرادی هستند که در این حوزه کار می‌کنند. رشته مهندسی نفت نسبت به دیگر رشتههای مرتبط با انرژی پویایی بیشتری دارد؛ زیرا زندگی انسان‌ها به نفت و محصولات نفتی بسته است.
در حال حاضر نیاز به تمامی گرایشهای این رشته در جامعه بسیار زیاد است و فارغ‌التحصیلان به محض اتمام تحصیل می‌توانند به استخدام شرکت‌های حوزه نفت و گاز درآیند.
این گرایش رشته مهندسی نفت را باید مرحله اول فرایند بهره‌برداری از نفت دانست. در این مرحله شناسایی مخازن نفت و گاز با کمک مطالعات ژئوشيميائى و ژئوفيزيک انجام می‌شود. لرزه‌نگاری از اقداماتی است که در مهندسی اکتشاف نفت صورت می‌گیرد. امواج صوتی به عمق زمین ارسال و بعد از آن امواج بازگشتی سنجیده شده و مشخص می‌شود نفت در آن منطقه وجود دارد یا خیر. این گرایش به زمین‌شناسی شباهت دارد.
|
دروس اجباری |
دروس انتخابی |
|
لرزه شناسی ژئوشیمی آلی- نفت پیشرفته زمین شناسی تحت الارضی ارزیابی حوضه‌های رسوبی پتروفیزیک پیشرفته
|
ریاضیات مهندسی پیشرفته زمین شناسی نفت ایران پیشرفته ژئوشیمی محیط زیست ژئوشیمی مخزن پیشرفته ژئوشیمی بیومارکرها زمین آمار پیشرفته زمین‌شناسی مخزن مدلسازی زمین شناسی مطالعات فنی و اقتصادی نفت و گاز |
در این گرایش از رشته مهندسی نفت به مدیریت سیستم‌های ابزار دقیق و بهینه‌سازی سیستم‌های اتوماسیون صنعت نفت و همچنین نظارت بر عملکرد آن‌ها پرداخته می‌شود. این گرایش با رشتههای برق، نفت، شیمی و مکانیک ارتباط و وابستگی زیادی دارد.
|
دروس اصلی |
دروس اختیاری |
|
ریاضیات مهندسی پیشرفته مدلسازی و شبیه‌سازی فرآیندهای صنعت نفت ابزار دقیق پیشرفته در صنایع نفت کنترل فرآیند در صنایع نفت اصول سیستم‌های کنترل گسترده اصول ابزار دقیق |
تجهیزات ابزار دقیق اکتشاف مخازن روش‌های اندازه‌گیری جریان سیالات طراحی سیستم‌های کنترل منطقی قابل برنامه‌ریزی کنترل نظارتی و گردآوری اطلاعات |
این گرایش رشته مهندسی نفت شامل فعالیت‌های مانند طراحی عملیات حفاری و حل مسائل مربوطه، مدیریت فنی استخراج چاه‌های نفتی، طراحی تجهیزات و دستگاه‌های مربوط به عملیات حفاری، ارزیابی تاثیرات فناوریهای استخراج نفت بر طبیعت و تلاش برای پیشگیری از اثرات مخرب محیطی می‌شود.
|
دروس اصلی و تخصصی |
دروس انتخابی |
|
مهندسی حفاری پیشرفته مکانیک سنگ پیشرفته طراحی و برنامه‌ریزی چاه‌ها حفاری فراساحلی |
ریاضیات مهندسی پیشرفته چاه پیمایی پیشرفته مهندسی حفاری پیشرفته جریان چند فازی در چاه و لوله انگیزش پیشرفته چاه شکافت هیدرولیکی پیشرفته آنالیز چاه آزمایی پیشرفته تکمیل چاه و بهره افزایی تضمین جریان در بهره‌برداری |
.jpg "رشته مهندسی نفت")
این گرایش رشته مهندسی نفت به مدیریت اختلالات میان مخزن و چاه می‌پردازد. به علت افت فشار مخازن نفت نزدیک به سطح زمین نیست و نیاز به روش‌ها و تکنیک‌های اساسی دارد که مهندس بهره‌برداری مسئولیت انجام آن‌ها را برعهده دارد.
|
دروس اصلی و تخصصی |
دروس انتخابی |
|
آنالیز چاه آزمایی پیشرفته تکمیل چاه و بهبود تولید مهندسی بهره‌برداری پیشرفته آسیب سازند |
ریاضیات مهندسی پیشرفته کاربرد مکانیک سنگ پیشرفته در مهندسی نفت جریان چند فاز سیال و انتقال حرارت در چاه مطالعات فنی و اقتصادی نفت و گاز ژئومکانیک مخزن کاربرد هوش مصنوعی در مهندسی نفت جریان چند فازی در چاه و لوله |
در این گرایش از رشته مهندسی نفت نوع مخازن، سطح فشار، میزان دما و عمق مخازن به دلیل ارتباطی که با چگونگی استخراج نفت دارد، تعیین می‌شود.
افزایش تعداد برداشت از مخازن به دلیل محدودیت چرخه عمر آن‌ها، از جمله مسائلی است که در این گرایش به آن پرداخته می‌شود. بنابراین بهینه‌سازی تولید و برداشت از مخازن با استفاده از اطلاعات و تحلیل‌های صحیح توسط مهندس مخازن انجام می‌شود.
|
دروس اجباری |
برخی دروس اختیاری |
|
رفتار فازی سیالات مخزن جریان سیالات در محیط های متخلخل مهندسی مخازن ترکدار مدلسازی و شبیه‌سازی مخازن |
ریاضیات مهندسی پیشرفته آنالیز چاه آزمایی پیشرفته تشکیل هیدروکربن‌های جامد مهندسی مخازن پیشرفته تشکیل هیدروکربن‌های جامد مهندسی مخازن گاز پیشرفته آنالیز دبی و فشار متغیر پیشرفته کاربرد هوش مصنوعی در مهندسی نفت |
در دوره دکترای رشته مهندسی نفت دو گرایش مهندسی نفت و گرایش اکتشاف نفت تعریف شده است. در گرایش اکتشاف نفت مطالعات ژئو شیمیایی و ژئو فیزیک انجام می‌شود. امواج دریافتی به عمق زمین اندازه‌گیری شده و مشخص می‌شود چه میزان نفت در آن مکان وجود دارد.
|
دروس دکترا اکتشاف نفت |
دروس دکترا مهندسی نفت |
|
زمین‌شناسی نفت زمین ساخت زمین‌شناسی مهندسی آزمایشگاه تخمین و ارزیابی مخازن مکانیک سنگ |
خواص سنگ و سیال مهندسی بهره‌برداری مهندسی مخازن چاه آزمایی |
تعداد دانشجویان رشته مهندسی نفت پذیرفته شده در دوره دکترا بسیار محدود است و حتی با بهترین رتبه نیز امکان پذیرش بسیار کم خواهد بود. به عنوان مثال، دانشگاه صنعتی امیرکبیر تهران 9 نفر را در دوره دکترا در گرایش مهندسی نفت پذیرش می‌کند که این تعداد بالاترین تعداد قبولی و دانشگاه تهران با یک نفر کمترین ظرفیت پذیرش در گرایش مهندسی نفت را دارد. در مورد گرایش مهندسی اکتشاف بیشترین ظرفیت پذیرش دانشجو را دانشگاه صنعتی امیرکبیر و پایینترین تعداد پذیرش متعلق به دانشگاه صنعتی سهند تبریز با ظرفیت دو نفر دارند.
علاقمندان به آشنایی با رشتههای دانشگاهی در صورت هرگونه سوال می‌توانند با کارشناسان سایت مهرگان ورک ارتباط برقرار نمایند و با مطرح کردن سوالات پاسخ‌های مناسبی دریافت نمایند.
با توجه به اهمیت آگاهی از رشتههای دانشگاهی قبل از ورود به دانشگاه تیم مهرگان ورک برآن شده تا مجموعه کاملی از اطلاعات رشتههای دانشگاهی برای علاقمندان و داوطلبان ورود به دانشگاه را فراهم نماید.