رشته مهندسی هوافضا زیرمجموعه رشته مهندسی مکانیک است و به طراحی و ساخت قطعات هواپیما و تجهیزات هوایی و فضایی اختصاص دارد. این رشته در دوره لیسانس گرایش ندارد، اما در کارشناسی ارشد دانشجویان میتواند گرایشی را براساس توانایی، مهارت و علایق خود انتخاب کنند. گرایشهای سازههای هوایی، آیرودینامیک، پیشرانش، دینامیک پرواز و مهندسی فضایی برای رشته هوافضا تعریف شدهاند. رشتههای مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر، مهندسی متالوژی، مهندسی الکترونیک و مهندسی عمران علومی است که این رشته در انجام ماموریت و دستیابی به اهداف خود بکار میگیرد.
.jpg "رشته هوافضا")
مهندسی هوافضا در بهبود صنعت هوایی و فناوریهای مرتبط در راستای طراحی، ساخت و حفاظت از انواع هواپیما، هلیکوپتر، فضاپیماها، سلاحهای هوایی و موشکها، شبیهسازها و ابزار و تجهیزات پرواز، واحدهای پژوهش و توسعه و آزمایشگاههای مربوطه نقش بسزایی دارد.
• توسعه و بهبود سیستمهای هوانوردی و هواپیمایی
• یافتن راههای جدید تولید قطعات مختلف برای بالا بردن بهرهوری سوخت هواپیما
• طراحی پروژهها با کمک نرمافزارهای رایانهای
• آزمایشهای مختلف هوایی
• جمع آوری و تجزیه و تحلیل نتایج آزمایشات
• طراحی و نظارت بر تولید و نصب قطعات طبق اصول و قوانین
• نظارت بر تعمیر و نگهداری هواپیماها و فرودگاهها
• بررسی قطعات آسیب دیده و یافتن دلیل و تلاش برای برطرف کردن آن و ارائه گزارشهای فنی
• برآورد هزینههای پروژه
.jpg "رشته هوافضا")
قبل از انتخاب رشته هوافضا از سایت سنجش، دانستن توانمندی ها و مهارت های مورد نیاز بسیار موثر است.
• دانشجوی مهندسی هوافضا باید منظم و برنامهریز بوده و توانایی و روحیه کار تیمی داشته باشد.
• دارای ذهنی منسجم بوده و بسیار به مطالعه در زمینه دانش هوافضا بپردازد.
• در حوزههای ریاضی، زبان انگلیسی، فیزیک و شیمی بسیار قوی باشد.
• دارای روحیه خستگیناپذیر و با پشتکار بوده و توانایی کار در محیطهای فنی و صنعتی را داشته باشد.
• دارای علاقه فراوان و مهارت زیاد باشد، زیرا به دلیل تعداد بالای فارغالتحصیلان رشته مهندسی هوافضا در کشور باید گفت بازار کار رشته هوافضا مناسب نیست اما فرد با مهارت و دانش بیکار نخواهد ماند.
• از توانایی و مهارت بالایی در حل مسائل برخوردار باشد.
• در زمینه فناوری اطلاعات مهارت زیادی داشته باشد.
• توانایی کار با برنامهها و نرمافزارهای طراحی را دارا باشد.
• از دانش فنی بسیار عالی بهرهمند باشد.
• بتواند کارها را اولویتبندی کرده و پروژه را به خوبی مدیریت کند.
• به صورت مستمر دانش و اطلاعات خود را بروز کند.
• از پیشرفتهای جدید و قوانین نظارتی آگاه باشد.
.jpg "رشته هوافضا")
هدف رشته مهندسی هوافضا تربیت و آموزش کارشناسانی برای صنعت هوایی و هواپیمایی است. در دوره چهارساله کارشناسی دانشجویان ملزم به گذراندن 3 واحد پروژه و دو تابستان هم کارآموزی در دفترهای مهندسی صنایع هستند. حوزههای محاسباتی، طراحی و تولید، پژوهش و توسعه در صنایع هوایی، ساخت هلیکوپتر و موشک و ... میتواند بازار کار این رشته باشد.
رشته مهندسی هوافضا به رشد و پیشرفت علوم کمک شایانی کرده است. ساخت انواع هلیکوپترها، انواع هواپیما شامل بدون سرنشین، بدون موتور، عمود پرواز، ایجاد پایگاههای فضایی، سفر به سیارههای دیگر نشاندهنده اهمیت و ضرورت این رشته است که سالانه مبلغ قابل توجهی به آن اختصاص داده میشود. رشته هوافضا بر آیرودینامیک، پیشرانش، مکانیک پرواز و سازههای هوافضایی پایهگذاری شده است.
مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی هوافضا
دوره کارشناسی رشته مهندسی هوافضا شامل دروس پایه، اصلی، تخصصی و کارآموزی و 3 واحد پروژه و به مدت 4 سال تحصیلی است.
|
دروس عمومی |
دروس پایه |
دروس اصلی |
دروس تخصصی |
|
مقاومت مصالح ۲ تئوری تنش حرارتی پلاستیسیته عملی و تغییر شکل فلزات آیروالاستیسیته طراحی اجزاء۲ آمار و احتمالات نقشه کشی صنعتی ۲ مقدمه ای بر تئوری جنبشی گازها کارآفرینی و طراحی کسب و کار تئوری آئرودینامیک ملخ جریان لزج موتورهای احتراق داخلی آیرودینامیک ۳ |
ریاضی عمومی(۱) فیزیک 1 ریاضی عمومی (۲) فیزیک ۲ الگوریتمها و برنامه نویسی کامپیوتر معادلات دیفرانسیل آزمایشگاه فیزیک ۱ محاسبات عددی آزمایشگاه فیزیک ۲ |
نقشه‌کشی استاتیک مقدمه‌ای بر مهندسی هوا فضا مکانیک سیالات ریاضی مهندسی دینامیک ترمودینامیک مبانی برق ارتعاشات مقاومت مصالح کنترل اتوماتیک علم مواد انتقال حرارت آزمایشگاه موتور انتقال |
آیرودینامیک مکانیک پرواز آزمایشگاه آیرودینامیک طراحی هواپیما تحلیل سازه‌ها اصول جلوبرندگی زبان تخصصی طراحی سازههای هوایی پروژه
|
آیرودینامیک مطالعه عملکرد جریان هوا و محاسبات مربوط به نیروها و اثرات آنها بر اجسام متحرک در هوا میپردازد. با توجه به بررسیهای انجام شده میزان پایداری سازههای شناور در هوا در ارتفاعات مختلف قابل اندازهگیری است. طراحی و ساخت بال‌ها و بدنه‌های هواپیما از دغدغههای همیشگی مهندسین آیرودینامیک است. دروسی که دانشجویان این گرایش از رشته مهندسی هوافضا باید بگذرانند:
|
عنوان درس |
|
مقدمه ای بر مکانیک سیالات عددی روشهای تجربی در آیرودینامیک طراحی آیرودینامیکی وسایل پرنده آیرودینامیک هلیکوپتر توربوماشینها اصول راکتها سوخت و احتراق استانداردهای هوافضا اصول طراحی توربین های گازی پیشرانش فضایی |
پیشرانش یا جلوبرندگی علمی است که به مطالعه انواع سامانههای پیشرانش هوایی و فضایی شامل موتورهای هوازی و غیرهوازی میپردازد. موتورهای پیستونی و توربینی که اکسید کننده ندارند و از هوا برای عملکرد موتور بهره میگیرند، موتورهای هوازی هستند. موتور فضاپیماها که برای حرکت موتور اکسیدکننده به همراه دارند، موتورهای غیرهوازی شناخته میشوند. در این گرایش از مهندسی هوافضا بهطور عمده موتور هواپیما و قسمتهای تولیدکننده نیروی پیشران پرداخته میشود.
در گرایش پیشرانش بکارگیری علوم مختلف و آزمایشهای زیاد و پیشرفته اهمیت زیادی دارد. این گرایش و گرایش آیرودینامیک بسیار نزدیکند و دروسشان همپوشانی بالایی دارند، بطوریکه در دوره کارشناسی ارشد برخی دانشگاهها گرایشی با نام آیروپیشرانش ارائه میدهند. البته شباهت زیادی هم به رشته مکانیک دارد. کاربرد نرمافزارهای فلوئنت و فرترن در این گرایش سهم بسزایی دارد. فرصتهای شغلی بیشتری نیز برای فارغالتحصیلان نسبت به گرایشهای دیگر رشته مهندسی هوافضا فراهم است. شبیه‌سازی عددی رفتار سیال کاری است که فارغالتحصیلان این گرایش به آن میپردازند.
|
دروس تخصصی اجباری |
|
ریاضیات پیشرفته 1 اصول جلوبرنده پیشرفته طراحی آیرودینامیکی توربوماشینها سوخت و احتراق پیشرفته 1 ایروترمودینامیک موتورهای موشک روشهای عددی در توربوماشینها یا دینامیک سیالات عددی 1 یا اصول دینامیک سیالات عددی جریان لزج پیشرفته 1 دینامیک گازها پیشرفته 1 |
دینامیک پرواز یکی دیگر از گرایشهای رشته مهندسی هوافضاست که به مطالعه و بررسی، طراحی و تجزیه و تحلیل رفتار و حرکات انواع هواپیما و فضاپیما اختصاص دارد. دانشجویان این گرایش ملزم به کسب توانایی و مهارت در زمینه طراحی، مدلسازی و تحلیل سامانههای ناوبری و کنترلی هستند. گرایش دینامیک پرواز از شاخه‌های اصلی و ضروری در طراحی و تحلیل سامانههای هوافضایی است.
دینامیک پرواز با کمک دادههای هواپویشی، دادههای هندسی و دادههای وزنی، میزان برد، فاصله نشست و اندازه برخاست را بررسی میکند. تحلیل و ارائه راهحل برای بهبود حرکت هواپیما و طراحی میزان مختلفی از کنترل به منظور پرواز متناسب هدف این گرایش است.
|
دروس تخصصی اصلی |
|
ریاضیات پیشرفته 1 دینامیک پرواز پیشرفته 1 محاسبات عددی پیشرفته طراحی هواپیما پیشرفته کنترل پیشرفته تئوری کنترل بهینه مدلسازی سیستمهای دینامیکی در هوافضا هدایت و ناوبری 1 |
گرایش سازههای هوافضایی از رشته مهندسی هوافضا به مطالعه و بهبود سازههای هواپیمایی اختصاص دارد. هدف طراحی و تولید سازه‌هایی مقاوم در برابر بارهای آیرودینامیکی و استاتیکی، ارتعاشات، تغییرات دما و رطوبت است که در عین حال کمترین وزن را دارا هستند. گرایش سازه بسیار شبیه به گرایش جامدات مکانیک است، بنابراین مهندسان مکانیک و هوافضا به آن توجه ویژهای دارند.
|
دروس تخصصی اصلی |
|
ریاضیات پیشرفته 1 دینامیک سازه روش اجزا محدود 1 مکانیک مواد مرکب طراحی پیشرفته سازههای هوایی مکانیک مواد مرکب ایروالاستیسیته مکانیک محیطهای پیوسته 1 |
گرایش دیگر رشته مهندسی هوافضا، مهندسی فضایی است که علم بررسی جلوبرندگی، آیرودینامیک، سازههای فضایی و مکانیک پرتابگر و پرتابه است و به طراحی و ساخت وسیلههای کاوش در خارج از جو زمین میپردازد. با توجه به جنس فعالیتها و محل کار، این گرایش برای مهندسان خانــم بسیار جذاب است. همچنین در مقایسه با گرایشهای دیگر فعالیتهای فنی و مهندسی کمتری دارد و بیشتر مدیریتی است. دروس ارائه شده برای این رشته کلی است و مباحث تخصصی ندارد.
|
دروس تخصصی اصلی |
|
ریاضیات پیشرفته 1 توربولانس جریان لزج پیشرفته 1 اصول دینامیک سیالات عددی یا دینامیک سیالات عددی 1 آیرودینامیک مافوق صوت دینامیک سیالات عددی 2 آیرودینامیک مادون صوت آیرودینامیک ناپایا |
درس ریاضیات پایه اصلی رشته مهندسی هوافضا است؛ البته فیزیک، شیمی و زبان انگلیسی نیز اهمیت زیادی دارند. زبان انگلیسی مهم است، زیرا دروس رشته مهندسی هوافضا به انگلیسی ارائه میشوند و منابع فارسی چندانی ندارد.
.jpg "رشته هوافضا")
دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تهران، دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه صنعتی امیر کبیر، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه صنعتی مالک اشتر، دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه امام صادق و دانشگاه امام حسین.
• صنایع و مراکز پژوهشی مربوط به هواپیماهای بدون سرنشین، هواپیماهای بدون موتور، بالگردها، ساخت موشک، ماهوارهها، جنگندهها، هواپیماهای عمود پرواز
• مراکز تعمیر و نگهداری انواع هواپیماها، مراکز پژوهش و توسعه پایگاههای فضایی و سفر به دیگر سیارات
• صنایع خودروسازی با بهرهگیری از دانش آیرودینامیک با هدف تولید خودروهای کم مصرف
• صنایع پالایشگاهی و نیروگاهی و نفت و گاز به دلیل شباهت میان توربین‌های گاز و موتور جت در تولید برق
• خطوط هواپیمایی و تعمیر و نگهداری فرودگاهها
• صنایع دفاعی به منظور ساخت قطعات و بدنه هواپیما، پهپاد، موشک، بالگرد و جنگ افزارها
رشته مهندسی هوافضا اولین رشته نقشه جامع علمی کشور عنوان شده است، بنابراین نیاز به رشد و توسعه این رشته و تربیت و آموزش متخصصین در صنایع نظامی و غیرنظامی احساس میشود. البته به دلیل دولتی و نظامی بودن این صنعت بازار کار با محدودیتهایی مواجه است. باید گفت از مسائل و دغدغههای رشته مهندسی هوافضا این است که هیچ برنامهریزی مشخصی برای رشد و پیشرفت آن انجام نشده است. از طرفی همواره بر تعداد دانشگاههایی که این رشته را ارائه میدهند افزوده میشود، پس تعداد فارغالتحصیلان که در یافتن موقعیت شغلی مشکل دارند نیز اضافه میشود.
• سازمان فضایی ایران
• نیروی هوایی ارتش
• سازمان صنایع هوافضا
• هواپیمایی نیرو زمینی و سازمان تحقیقات و جهادهای خودکفایی
• نیروی هوافضای سپاه پاسداران
• شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگرد ایران
• سازمان هواپیمایی کشوری
• سازمان صنایع هوایی نیروهای مسلح
• پژوهشکده توسعه علوم فضا
• شرکت صنایع هواپیماسازی ایران
• شرکت مادر تخصصی فرودگاه‌های کشور
• شرکت‌های هواپیمایی
• پژوهشکده علوم و فناوری فضایی
• پژوهشگاه فضایی ایران
• پژوهشگاه هوافضا
• شرکت صنایع هواپیمایی ایران
• شرکت‌های بازرسی فنی و مهندسی
.jpg "رشته هوافضا")
درآمد رشته مهندسی هوافضا فاکتوری است که بسیاری در هنگام انتخاب رشته در نظر دارند. مهندسی هوافضا درآمد نسبتا بالایی در کشورهای پیشرفته دارد و جز بهترین و اولین رشتههای مهندسی است. بازار کار رشته مهندسی هوافضا طیف وسیعی دارد و در امریکا رتبه دوم رشتههای مهندسی و از نظر درآمدی سالانه چیزی حدود 100000 دلار درآمد دارد که در مقایسه با رشتههای دیگر بسیار بالاتر است. در ایران نیز با توجه شرایط مساعد برای پیشرفت و توسعه رشته مهندسی هوافضا امکان افزایش درآمد آن نیز فراهم است.
البته در ایران میزان درآمد رشته هوافضا بستگی به فاکتورهای زیادی دارد. یکی از این فاکتورها سمت فرد است. مهندس هوافضا در سمت‌های مختلف درآمدی میان 30 میلیون ریال تا بیش از 450 میلیون ریال خواهد داشت.
البته بازار کار رشته مهندسی هوافضا برای فارغالتحصیلان خانم سختتر است. البته فرصتهای شغلی که در پژوهشگاه‌ها و آزمایشگاهها وجود دارند، برای خانمها نیز میتواند متناسب باشد.